Każdy musi płacić - Robert Foryś [recenzja]

Zapowiadanie książek, jako odpowiedzi na uznane i cieszące się popularnością pozycje to zabieg, czy raczej zagrywka marketingowa, która może pomóc, ale i w równym stopniu zaszkodzić danemu tytułowi. Poziom oczekiwań wobec książki momentalnie wzrasta, a my sami w trakcie lektury staramy się porównywać, to, co czytamy i sprawdzać, czy rzeczywiście wydawca (albo raczej osoba, która pisała blurba) miał rację. Scenariuszy może być kilka, całość spełni pokładane w niej nadzieje, może je zawieść, ale też czytelnik – po lekturze – pozostanie neutralny i da kolejną szansę autorowi. Pisanie, że książka jest „polską odpowiedzią na Grę o tron” w tym przypadku podnosi poprzeczkę naprawdę wysoko. „Każdy musi płacić” to powieść, która ma spory potencjał by stać się czymś dobrym, ale Martin to, jakość sama w sobie i ciężko stworzyć coś równie dobrego. Można się oczywiście starać, ale będzie ciężko. Moim zdaniem Forysiowi bliżej do Abercrombiego i jego trylogii „Pierwsze prawo”.

Justycjariusz Tankrid z Krom przybywa, wraz ze swym oddziałem, do Wyrburga, aby zająć się sprawą tajemniczych i brutalnych morderstw. Śledztwo już na początku zaczyna się komplikować, gdy okazuje się, że we wszystko może być zamieszany upiór. Dodatkowo na dwór przybywa wstawienniczka Armina, niegdyś bliska mu osoba, której obecność może stać się problematyczna. Proste zadanie z czasem przynosi więcej pytań niż odpowiedzi. Tym czasem na dworze cesarza Henryka II Jareńskiego pojawia się jego syn, Heinz, który dotąd trzymał się daleko od dworskich intryg. Jego przybycie staje się dla cesarza idealną okazją by wykorzystać go do własnych celów. Natomiast w klasztorze w Liedelsn, Maja, młoda nowicjuszka odbywa szkolenie, które już wkrótce pozwoli jej awansować w hierarchii i otworzy przed nią nowe możliwości. Obdarzona ogromnym darem dziewczyna nie podejrzewa nawet, że jak przewrotny bywa los i jak niepewna jest przyszłość. 


Walka o władzę za wszelką cenę i dworskie intrygi, korupcja na najwyższych szczeblach i układy wśród możnowładców, niecne działania osób trzecich i zabójstwa niewygodnych osób. Robert Foryś, archeolog z zawodu i historyk z zamiłowani, dał się poznać polskim czytelnikom jako „ojciec” Vincenta Sztejera, wiedźmina ery postapo, rotmistrza Hieronima Woyskiego oraz Joachima Hirsza, instygatora królewskiego. W swojej najnowszej powieści autor przedstawia alternatywną wizję średniowiecznej Europy, stworzoną z rozmachem, w której znajdziemy złożoną i wielowątkową fabułę, zawiłe i zmyślnie zawiązane intrygi oraz gamę mniej lub bardziej zapadających w pamięć bohaterów. „Każdy musi płacić” to książka historyczna, zawierająca śladowe elementy fantastyczne oraz te przynależne kryminałowi oraz powieści społeczno-obyczajowej.

Nowa książka Forysia została całkiem dobrze i sprawnie nakreślona, językowo stylizowana do okresu, w którym dzieje się jej akcja, co przekłada się na klimat historii. Fabuła jest podzielona na kilka osobnych punktów widzenia, śledzimy losy określonych bohaterów – każdy z nich ma coś do opowiedzenia i rolę do odegrania, które z czasem krzyżują się, choć nie następują to bynajmniej szybko czy spokojnie. W książce dzieje się dużo, są chwile przełomowe i takie wywołujące zaskoczenie. Autor nie skupia się tylko na intrygach i tym, co dzieje się na dworze, ale stara się ukazać swoją historię bardziej całościowo, poświęcając swoją uwagę większej ilości problemów, poruszając aspekty militarne, polityczne, ekonomiczne czy społeczno-kulturowe, a nawet religijne. Pełnymi garściami czerpie z historii świata, przemycając postacie czy wydarzenia i przekształcając je na potrzeby książki, zmieniając i nadając im oryginalności. Chwilami można się jednak pogubić pod nawałem kolejnych imion, nazw miejsc czy rzeczy, i trzeba naprawdę skupić się na czytaniu.

„Każdy musi płacić” to początek cyklu, o czym łatwo można się przekonać po lekturze książki. Zakończenie pozostawia oczywisty niedosyt, historia kończy się bowiem w dosyć zaskakującym miejscu, gdy wszystko nabrało rumieńców i tempa. Autor ustawił plansze, rozstawił poszczególnych graczy i przedstawił ich cele, pokazał strony konfliktu i to, do czego każda zmierza, ale właściwa rozgrywka dopiero przed nami. W porównaniu do poprzednich książek, Robert Foryś widocznie poprawił swój warsztat i styl, ale nadal czeka go wiele pracy. Miejmy nadzieje, że kolejny tytuł będzie jeszcze lepiej dopracowany. Tymczasem „Każdy musi płacić” to pozycja po którą naprawdę warto sięgnąć.

Książka do kupienia w promocyjnych cenach w księgarni: